WŁAŚCIWOŚCI TWORZYWA
Każdy plastik ma swój własny zestaw cech, który sprawi, że będzie idealnym wyborem do twojego zbiornika. Najlepiej zacząć od tabeli odporności chemicznej, aby wykluczyć wszelkie odmiany plastiku, które nie są odporne na dane medium. Do najczęściej stosowanych tworzyw sztucznych należą polietylen i polipropylen.
Polietylen (PE)
Jest to najczęściej używany plastik na świecie i nie bez powodu:
- niska gęstość i waga w porównaniu z pozostałymi materiałami konstrukcyjnymi, co daje m.in. oszczędność na transporcie
- wysoka odporność na uderzenie zarówno w podwyższonych, jak i niskich temperaturach
- wysoka odporność na ścieranie
- praktycznie zerowa absorbcja wilgoci
- dobra stabilność wymiarowa
- wysoka odporność na korozję, co daje oszczędności w eksploatacji i renowacji
- bardzo dobre właściwości elektroizolacyjne
- wysoka zdolność do tłumienia drgań
- neutralność fizjologiczna – pełne dopuszczenie do kontaktu z żywnością (atest PZH)
- bardzo dobra odporność chemiczna, w tym na działanie rozpuszczalników organicznych
- wysoka odporność termiczna od -269°C do +80°C odporność na promieniowanie UV (PE w czarnym kolorze)
Polietylen występuje w trzech klasach do różnych zastosowań: niska gęstość PE300, duża gęstość PE500, ultra-wysoka gęstość PE1000.
Polipropylen (PP)
Jest to drugie najczęściej używany plastik na świecie. Niektóre z jego zalet przy budowie zbiorników obejmują:
- wysoka odporność chemiczna (jest odporny na roztwory soli, mocne kwasy i zasady, alkohole, tłuszcze, oleje, estry, ketony)
- wysoka wytrzymałość na rozciąganie
- niska gęstość – lżejszy niż pozostałe rodzaje plastiku
- bardzo dobre właściwości izolacyjne
- bardzo dobre właściwości elektroizolacyjne
- praktycznie zerowa absorbcja wilgoci
- neutralność fizjologiczna
- bezzapachowy
- łatwy do przetwarzania
- duża sztywność i twardość
- niedrogi
- odporność termiczna od -20°C do +100°C
- wrażliwy na uderzenia zwłaszcza w wysokich temperaturach
- umiarkowana odporność na ścieranie
| WŁAŚCIWOŚĆ | . | PE100 | PP |
|---|---|---|---|
| MRS [Minimum Required Strength] | [MPa] | 10 | – |
| Gęstość (ρ) | [kg/m3] | ≥945 | ≥890 |
| Wskaźnik płynięcia (PE: 190°C, 5 kg), (PP: 130°C, 2.16 kg) | [g/10min] | 0.2-0.4 | 1.5 |
| Wytrzymałość na rozciąganie do punktu płynięcia | [N/mm2] | 18÷29 | 24÷31 |
| Wydłużenie do punktu zerwania PE/wydłużenie do punktu płynięcia PP | [%] | ≥500 | >200 |
| Temperatura kruchości | [°C] | <-70 | -10÷-5 |
| Twardość wg Shore’a | Shore D | 55-60 | 60-70 |
| Termiczna rozszerzalność liniowa (α) | [mm/°C] | 0.16-0.18 | 0.11-0.17 |
TABELA ODPRONOŚCI TERMICZNEJ POLIETYELNU I POLIPROPYLENU
| Oznaczenie | Temperatura stosowania [st.C] | Odporność na mikrofale | Możliwość sterylizacji parowej |
|---|---|---|---|
| HDPE | -50/+80 (120) | + | + |
| PP | -10/+120 (140) | + | + |
HDPE – polietylen wysokiej gęstości, PP – polipropylen
TABELA ODPRONOŚCI CHEMICZNEJ POLIETYLENU I POLIPROPYLENU
| Grupa | LDPE | HDPE | PP |
| alkohole alifatyczne | 1 | 1 | 1 |
| aldehydy | 2 | 2 | 2 |
| zasady | 1 | 1 | 1 |
| estry | 2 | 2 | 2 |
| węglowodory alifatyczne | 3 | 2 | 2 |
| węglowodory aromatyczne | 3 | 2 | 3 |
| chlorowcopochodne węglowowdorów | 4 | 3 | 3 |
| ketony | 2 | 2 | 2 |
| kwasy utleniające stężone | 3 | 3 | 3 |
| kwasy słabe | 1 | 1 | 1 |
| kwasy mocne | 1 | 1 | 1 |
1 – wysoka odproność, 2 – dobra odporność, mogą się pojawić nieznaczne zmiany po upływie 30 dni stałego użytkowania, 3 – średnia odporność, użycie niewłaściwych czynników może uszkodzić strukturę polimeru i spowodować zmianę właściwości fizykochemicznych, 4 – brak odporności, polimer może ulec degradacji bezpośrednio po kontakcie z substancją
KIEDY ZBIORNIK PODLEGA KONTROLI UDT
| . | P o j e | m n o ś ć | z b i o r n i | k a |
|---|---|---|---|---|
| Rodzaj czynnika roboczego w zbiorniku | V<60dm3 | 60dm3≤V<1m3 | 1m3≤V<5m3 | V≥5m3 |
| bardzo toksyczny | U | O | P | P |
| toksyczny | U | O | P | P |
| szkodliwy | U | U | O | P |
| żrący | U | O | P | P |
Według zapisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu, Dz.U. 2012, poz. 1468 wydanego na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym, t.j. Dz.U. 2019, poz. 667, pod dozór techniczny podlegają m.in. poniższe urządzenia z grupy urządzeń bezciśnieniowych:
- zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych,
- zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów trujących lub żrących.
Zagadnienie materiałów trujących i żrących jest o tyle szerokie, że zgodnie z tabelą 1 ww. rozporządzenia magazynowanie czynnika określonego jako „bardzo toksyczny” kwalifikuje się do procedury UDT (dozór techniczny uproszczony) nawet przy pojemnościach poniżej 60 dm³. Dokładne sprecyzowanie rodzaju pojemników, które podlegają dozorowi UDT bywa jednak trudne ze względu na brak czytelnych definicji. Jako jedyne kryterium przyjmuje się bowiem pojemność, w wyniku czego nawet ta niewielka klasyfikuje się do procedury dozoru uproszczonego. Warto w tym miejscu wspomnieć o rozporządzeniu w sprawie rodzajów urządzeń technicznych, które wskazuje, iż dozorowi technicznemu podlegają dodatkowo (oprócz opisanych w tab. 1) zbiorniki przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych o temperaturze zapłonu do 61°C i przy ilości czynnika powyżej 1000 dm³.
